Top 10 Bài văn phân tích tác phẩm “Cha con nghĩa nặng” của Hồ Biểu Chánh

Văn chương từ xưa đến nay ca ngợi rất nhiều về tình mẫu tử nhưng rất ít tác phẩm nói về tình phụ tử. Với những trang viết vô cùng xúc động, nhà văn Hồ Biểu Chánh đã điền vào khoảng trống đó của văn học. “Cha con nghĩa nặng” đã thành công trong việc diễn tả tình cảm cha con, một trong những tình cảm cao quý nhất.

Hồ Biểu Chánh có vị trí đặc biệt trong văn xuôi tiếng Việt quốc ngữ ở những năm đầu thế kỷ XX. Nếu ở Bắc Bộ Hoàng Ngọc Phách nổi tiếng với tiểu thuyết “Tô Tâm”, thì ở Nam Bộ, Hồ Biểu Chánh được độc giả đón nhận nồng nhiệt với sức sáng tạo dồi dào, phong phú với nhiều tiểu thuyết có tư tưởng trong sáng, tốt đẹp (đề cao đạo đức, tôn vinh lòng trung thực, tấm lòng bao dung, ca ngợi lòng dũng cảm, sẵn sắng hi sinh vì niềm tin…).

Để hiểu rõ về tác phẩm “Cha con nghĩa nặng” của Hồ Biểu Chánh, chúng ta phải đưa mình vào thế giới văn xuôi của nước nhà hồi đầu thế kỷ mới có thể cảm nhận đầy đủ các yếu tố nghệ thuật của một ngòi bút tiểu thuyết giản dị, mộc mạc trong cách kể chuyện, ít gây bất ngờ nhưng rất hấp dẫn. Ngôn ngữ, từ vựng cũng như các tình tiết về không gian, thời gian và nhân vật gần gũi với cuộc sống thường ngày, rất quen thuộc với người dân Nam Bộ.

Chủ đề của đoạn trích cũng như chủ đề của tác phẩm đã được tác giả thể hiện rõ qua tiêu đề: “Cha con nghĩa nặng”. Tình yêu cao quý và thiêng liêng giữa cha và con đã được tác giả diễn tả cảm động không kém những tác phẩm hay viết về tình mẫu tử.

Trần Văn Sửu là một người nông dân hiền lành, chất phác, một người chồng yêu vợ, một người cha yêu con. Thị Lựu, vợ của Sửu, là một người phụ nữ lăng loàn, lươn lẹo. Sửu bắt quả tang vợ ngoại tình. Vợ Sửu không biết hối lỗi, còn vụng trộm. Tức giận, Sửu xô vợ ngã. Không may, Thị Lựu chết, Sửu phải bỏ trốn. Mọi người tưởng anh nhảy xuống sông tự tử.

Sau mười một năm trốn tránh, Sửu trở về để thăm con. Gặp bố vợ, Sửu biết con mình đã có cuộc sống yên bình. Mặc dù rất muốn gặp con, nhưng Sửu sợ con gánh chịu hậu quả, quyết định biến mất. Nhưng Thằng Tí, con trai Sửu, biết bố đã trở về và đuổi theo. Cha con gặp nhau hạnh phúc nhưng cũng đau xót. Tình cha con được tác giả đặt trong một tình huống đầy nghệ thuật và kịch tính.

Mâu thuẫn giữa tình yêu cha thương con và hạnh phúc của con, giữa hạnh phúc của con và tình yêu con thương cha đã thể hiện qua từ ngữ “cha con nghĩa nặng”. Cuộc đuổi theo của hai cha con thật căng thẳng. Người con chạy nhanh để đuổi kịp cha. Người cha vừa cố gắng tránh người đuổi, vừa không muốn con gánh chịu hậu quả nên chạy nhanh hơn.

Người cha chạy để để lại phía sau sự yên bình cho con. Người con chạy để tới trước và gửi lời mời cha trở về và lo cho tuổi già của cha. Cả hai cha con chạy vội và gấp gáp và cuối cùng gặp nhau trong tình yêu thương đối với nhau.

Khi người cha định tự tử thì đứa con cũng lao tới. Chi tiết này thể hiện sự căng thẳng tột độ. Nếu người con chậm một chút, sẽ mất cha mãi mãi. Ngược lại, nếu người cha chậm một chút, sẽ không bao giờ có cơ hội gặp lại con. Tiếng gọi của đứa con yêu quý đã kéo người cha thoát khỏi cõi chết. Khi cha con gặp nhau, đó là một khoảnh khắc cảm động: “Trần Văn Sửu giật mình, lau dầu mắt ra, rồi đứng mà nhìn. Thằng Tí chạy tới và nắm tay cha, ngấm ngầm nhìn mặt cha, sau đó ôm cổ cha và nói: “Cha ơi, cha đi đâu vậy”. Khi ấy, Trần Văn Sửu không thể kiểm soát bản thân, máu trong mạch tăng cao, nước mắt tuôn ròng ròng, đứng lơ là không nói được một tiếng. Hai cha con ôm nhau khóc rồi mới buông ra”. Đặt tình cha con vào ranh giới giữa sống và chết, gặp gỡ và chia xa mãi mãi, tác giả đã làm người đọc cảm thấy hồi hộp và hạnh phúc, và từ đó nhận ra tình cha con là tình cảm cao quý và thiêng liêng.

Cuộc trò chuyện xúc động giữa hai cha con thể hiện tấm lòng quan tâm và yêu thương của Sửu, đồng thời thể hiện lòng kính mến của Tí đối với cha. Người cha hy sinh cuộc sống của mình vì hạnh phúc của con, muốn con sống hạnh phúc mãi mãi. Ngược lại, người con chạy theo để thấy đổi bản thân, để lo cho tuổi già và an lành của cha. Cuộc đối thoại đầy mâu thuẫn và xúc động này làm nổi bật mối quan hệ máu mủ ruột, đáng quý của cha con: Cha không quan tâm đến chính mình, chỉ suy nghĩ về tương lai hạnh phúc của con. Trái lại, con chỉ quan tâm đến cuộc sống bình an và vui vẻ của cha khi già. Thật là một bài ca cảm động về tình nghĩa cha con: cha hiền, con hiếu.

“Cha con nghĩa nặng” của Hồ Biểu Chánh được viết cách đây bảy thập kỷ. Từ ngữ và câu văn có thể cũ, nhưng tình nghĩa cha con mà ông ca ngợi trong trang viết luôn tỏa sáng vẻ đẹp mà con người mọi thời đại đều cảm nhận được.

Related Posts