Thuyết Minh Dinh Độc Lập

Dinh Độc Lập, trước đây được gọi là dinh Norodom và hiện nay còn được gọi là dinh Thống nhất hoặc Hội trường Thống Nhất, đã từng là nơi ở và làm việc của Tổng thống Việt Nam Cộng hòa. Hiện nay, nó đã được chính phủ Việt Nam xếp hạng là di tích quốc gia đặc biệt.

Đinh này được xây dựng bởi Ngô Đình Diệm từ năm 1962, trên cơ sở của Dinh Norodom cũ. Đồ án thiết kế tòa nhà do kiến trúc sư Ngô Viết Thụ thực hiện, ông là người Việt Nam đầu tiên đoạt giải Khôi nguyên La Mã (Grand Prix de Rome), giải thưởng cao nhất của trường Mỹ thuật Paris.

Dinh Độc Lập (nằm tại số 135 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Q.1) đã mở cửa đón khách du lịch từ năm 1990 và hiện nay, mỗi ngày có hàng nghìn lượt khách trong nước và quốc tế đến tham quan

Lịch sử và các tên gọi của Dinh Độc lập

Vào năm 1868, sau khi chiếm đóng Lục tỉnh Nam kỳ, thực dân Pháp đã cho xây dựng một dinh thự tại đây. Ban đầu, đây là nơi ở của Thống đốc Nam kỳ. Từ năm 1887 (17/10/1887), khi Tổng thống Pháp ký sắc lệnh thành lập Liên bang Đông Dương, Dinh trở thành Phủ toàn quyền Pháp tại Đông Dương với tên gọi là Dinh Norodom.

Vào năm 1954, sau thất bại tại Điện Biên Phủ, theo hiệp định Genève, quân viễn chinh Pháp phải rút khỏi Việt Nam. Ngày 7/9/1954, Đại tướng Paul Ely, Cao ủy Tổng chỉ huy quân đội Pháp ở Đông Dương đã trao Dinh Norodom cho đại diện nhà cầm quyền Sài Gòn là Thủ tướng Ngô Đình Diệm. Buổi lễ chuyển giao này được coi như một biểu tượng của sự độc lập quốc gia, vì vậy ngày 8/9/1954, Ngô Đình Diệm đã chính thức đổi tên Dinh Norodom thành Dinh Độc lập.

Ngày 27/2/1962, trong một cuộc đảo chính, hai phi công quân đội Sài Gòn là Nguyễn Văn Cử và Phạm Phú Quốc đã lái hai máy bay AD6 ném bom làm sập toàn bộ phần chính của Dinh. Do không thể khôi phục, Ngô Đình Diệm quyết định bắt đầu xây dựng Dinh mới từ ngày 1/7/1962.

Trong thời gian xây dựng Dinh mới, gia đình Ngô Đình Diệm đã chuyển tạm thời sống tại Dinh Gia Long (hiện là Bảo tàng thành phố Hồ Chí Minh). Công trình đang xây dựng bị gián đoạn khi Ngô Đình Diệm bị cuộc đảo chính ám sát vào ngày 2/11/1963. Vì vậy, ngày khánh thành Dinh vào ngày 31/10/1966, người chủ tọa buổi lễ là Nguyễn Văn Thiệu, Chủ tịch Uỷ ban lãnh đạo quốc gia. Ngô Đình Diệm là người đã khởi xướng xây dựng Dinh Độc lập, nhưng ông không bao giờ sống ở đây; người đã sống lâu nhất tại dinh thự này là Nguyễn Văn Thiệu (từ tháng 10/1967 đến 21/4/1975).

Từ đó, Dinh Độc lập trở thành cơ quan trung tâm của Chính quyền Sài Gòn, là nơi chứng kiến sự can thiệp quân sự của các nước ngoại xâm gây ra những cuộc chiến tranh tàn khốc ở Việt Nam, và là nơi ra đời nhiều chính sách phản lại ý kiến của nhân dân từ phía Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu.

Đến năm 1975, qua chiến dịch lịch sử Hồ Chí Minh, vào lúc 10 giờ 45 phút ngày 30/4/1975, chiếc xe tăng mang số hiệu 843 thuộc quân đội giải phóng, Đại đội 4, Tiểu đoàn 1, Lữ đoàn xe tăng 230, Quân đoàn 2 đã dẫn đầu đội hình và đâm sập cổng phụ của Dinh Độc lập, sau đó, chiếc xe tăng mang số hiệu 390 đã đâm tung cổng chính và tiến thẳng vào Dinh. Vào lúc 11 giờ 30 phút cùng ngày, Trung úy Bùi Quang Thận – Đại đội trưởng chỉ huy xe 843 đã hạ lá cờ 3 sọc và treo lá cờ mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.

Cờ phấp phới bay trên đỉnh Dinh, đánh dấu sự kết thúc của 30 năm chiến tranh gian khổ và anh dũng của dân tộc Việt Nam. Đồng thời, Tổng thống cuối cùng của Việt Nam Cộng hòa là Dương Văn Minh cùng toàn bộ nội các của chính quyền Sài Gòn tuyên bố đầu hàng vô điều kiện chính quyền cách mạng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, quân và dân ta đã thực hiện thành công ý nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Nhân dân miền Nam và miền Bắc đã hòa nhập thành một. Tinh thần và ý chí độc lập dân tộc và thống nhất nước nhà đã toàn thắng.

Với những ý nghĩa lịch sử quan trọng đó, năm 1976, Dinh Độc lập đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử văn hóa Dinh Độc lập (Quyết định số 77A/VHQĐ ngày 25/6/1976).

Ngoài những tên gọi pháp lý như trên, trong suốt lịch sử, người dân còn gọi dinh thự này theo nhiều tên gọi khác nhau tùy theo từng thời kỳ, bao gồm:

Thời Pháp thuộc, người ta gọi là Dinh toàn quyền.

Thời Việt Nam Cộng hòa, người ta gọi là Dinh Tổng Thống. Theo quan niệm phong thủy, Dinh được đặt ở vị trí đầu rồng, nên còn gọi là Phủ đầu rồng.

Sau Hội nghị hiệp thương chính trị thống nhất hai miền Nam Bắc, người ta còn gọi là Hội trường Thống Nhất hoặc Dinh Thống Nhất.

Cơ quan hiện tại quản lý di tích văn hóa Dinh Độc lập là Hội trường Thống Nhất thuộc Cục Hành chính Quản trị II – Văn phòng Chính Phủ.

Ngày nay, Dinh Độc lập là một di tích lịch sử văn hóa nổi tiếng, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước đến tham quan, cũng như là nơi hội họp và tiếp khách của các cấp lãnh đạo trung ương và của Thành phố.

Kiến trúc của Dinh Độc lập

Khi thiết kế Dinh Độc lập, kiến trúc sư Ngô Viết Thụ muốn tạo nên một ý nghĩa văn hóa cho công trình. Vì vậy, mọi yếu tố từ bên trong nội thất cho đến tiền diện bên ngoài, đều tượng trưng cho triết lý cổ truyền, nghi lễ phương Đông và cá tính của dân tộc. Kiến trúc sư Ngô Viết Thụ đã kết hợp hài hoà giữa nghệ thuật kiến trúc hiện đại và kiến trúc truyền thống phương Đông. Bề mặt tổng thể của Dinh có hình dáng chữ CÁT, biểu thị ý nghĩa tốt lành, may mắn; Tâm của Dinh là vị trí phòng Trình quốc thư; Lầu thượng được gọi là Tứ phương vô sự lầu hình chữ KHẨU, nhằm đề cao giáo dục và tự do ngôn luận. Hình chữ KHẨU có cột cờ chính giữa sổ dọc, tạo thành hình chữ TRUNG, nhắc nhở về việc phải giữ trung kiên để có được dân chủ. Nét gạch ngang được tạo bởi mái hiên lầu tứ phương, bao gồm danh dự lớn và mái hiên lối vào tiền sảnh, tạo thành hình chữ TAM. Theo quan niệm dân chủ hữu tam Viết nhân, viết minh, viết võ, ý muốn xây dựng một đất nước phồn thịnh phải có những con người hoà hợp với cả 3 yếu tố Nhân, Minh, Võ. Ba nét gạch ngang này được kết nối với nét sổ dọc, tạo thành hình chữ VƯƠNG, và trên đỉnh có kỳ đài làm thành nét chấm, tượng trưng cho chủ quyền đất nước. Mặt trước của dinh thự, bao gồm cả lầu 2 và lầu 3, kết hợp với mái hiên lối vào chính và hai cột bọc gỗ ở dưới mái hiên, tạo thành hình chữ HƯNG, để gửi lời chúc phúc cho đất nước mãi mãi thịnh vượng.

Vẻ đẹp kiến trúc của Dinh còn được thể hiện qua bức rèm hoa đá, có hình dáng những đốt trúc thanh mảnh bao quanh lầu 2. Rèm hoa đá được lấy cảm hứng từ bức cửa bàn khoa của các cung điện Cố đô Huế, không chỉ làm tăng thêm vẻ đẹp của Dinh mà còn có tác dụng lấy ánh sáng mặt trời.

Bước vào bên trong Dinh, tất cả các đường và hình dáng kiến trúc đều sử dụng đường thẳng sạch, các hành lang, đại sảnh và các phòng ốc đều có câu chính đại quang minh làm cốt lõi.

Sân trước của Dinh là một thảm cỏ hình oval có đường kính 102m. Màu xanh của cỏ tạo ra một cảm giác nhẹ nhàng, sảng khoái khi bước qua cổng.

Chạy dọc theo chiều ngang của đại sảnh là một hồ nước hình bán nguyệt. Trong hồ có hoa sen và hoa súng, tạo nên hình ảnh những hồ nước yên bình ở các ngôi đình, chùa cổ của Việt Nam.

Dinh có diện tích 120.000m2 (300m x 400m), được giới hạn bởi 4 trục đường chính:

– Đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa ở phía Đông Bắc (mặt chính của Dinh)

– Đường Huyền Trân Công Chúa ở phía Tây Nam (mặt sau của Dinh)

– Đường Nguyễn Thị Minh Khai ở phía Tây Bắc (phía bên trái Dinh)

– Đường Nguyễn Du ở phía Đông Nam (phía bên phải Dinh)

Dinh bao gồm 04 khu nhà:

– Khu nhà chính có hình dạng chữ T, diện tích mặt bằng là 4.500m2, cao 26m, nằm ở vị trí trung tâm của khu đất. Đây trước đây là nơi sống và làm việc của Tổng thống Ngô Đình Diệm. Khu này bao gồm 03 tầng lầu, 2 gác lửng, 1 sân thượng, 1 tầng nền và 1 tầng hầm. Tổng diện tích sử dụng là 20.000m2, được chia thành 95 phòng. Mỗi phòng có chức năng riêng, kiến trúc và trang trí phù hợp với mục đích sử dụng. Sau năm 1975, một số phòng trong khu nhà chính này được sử dụng, còn lại dành cho du khách tham quan.

– Khu nhà 2 tầng, diện tích 8m x 20m, phía trước đường Nguyễn Du, trước năm 1975 là trụ sở làm việc của Đảng Dân chủ. Sau năm 1975, nơi này trở thành nơi làm việc của Ban giám đốc Hội trường Thống Nhất.

– Khu 04 nhà 2 tầng, phía góc đường Nguyễn Du – Huyền Trân Công Chúa, trước năm 1975 là nơi ở của tiểu đoàn bảo vệ Dinh Độc lập. Sau năm 1975, nơi này đã được cải tạo thành khu nhà khách của Văn phòng Chính phủ.

– Khu nhà trệt, phía góc đường Huyền Trân Công Chúa – Nguyễn Thị Minh Khai, trước năm 1975 là nơi sinh hoạt của đội cận vệ phi hành đoàn lái máy bay cho Nguyễn Văn Thiệu và bộ phận chăm sóc vườn cây. Hiện nay, khu này đã được cải tạo thành khu nhà nghỉ trưa và bếp ăn tập thể cho cán bộ công nhân viên Hội trường Thống Nhất.

Ngoài các khu nhà trên, ở góc trái Dinh, phía đường Nguyễn Thị Minh Khai còn có một nhà bát giác đường kính 4m, xây trên một đồi cao, không xây tường xung quanh, mái ngói cong cổ kính, là một nơi dừng chân mát mẻ và thư giãn.

Xen kẽ giữa 04 khu nhà trên là những bãi cỏ màu xanh và vườn cây cổ thụ, với các chậu cây cảnh quý và 04 sân tennis phía sau khu nhà chính.

Related Posts